Zatkany nos - przyczyny i leczenie
Uczucie zatkanego nosa jest często objawem blokady naturalnych ujść zatok, które wąskimi kanałami łączą jamy nosa z czterema głównymi zatokami przynosowymi41.
Przyczyny zatkanego nosa
Głównymi czynnikami, które determinują pojawienie się uczucia zatkanego nosa, są: infekcja wirusowa górnych dróg oddechowych, alergia, nieprawidłowości anatomiczne (polipy w nosie, krzywa przegroda nosowa) oraz przebywanie na zimnym lub suchym powietrzu42.
Objawy zatkanego nosa
Niedrożność połączeń między otworami nosowymi i zatokami przyczynia się do zastojów wydzieliny, która jest idealną pożywką dla czynników chorobotwórczych43. Skutkiem jest blokada ujść zatok, która zaburza wentylację i drenaż. Powstaje wtedy problem z oddychaniem przez nos, co w rezultacie prowadzi do wewnątrzzatokowego gromadzenia się wydzieliny śluzowej i blokady nosa44. Zmiany zapalne często dotyczą kilku zatok równocześnie, jest to spowodowane bliskością położenia ich naturalnych ujść. Wyjątkiem jest zębopochodne zapalenie zatoki szczękowej, gdy stan chorobowy obejmuje tylko jedną zatokę45.
Niedrożności nosa może towarzyszyć również uczucie bólu i rozpierania w okolicach zatok46.
Według klasyfikacji EPOS (Europejskich Wytycznych na Temat Zapalenia Zatok Przynosowych i Polipów Nosa) można wyróżnić następujące rodzaje stanów zapalnych zatok przynosowych47:
- ostre zapalenie wirusowe, określone jako przeziębienie (objawy utrzymują się 10 dni),
- ostre zapalenie niewirusowe, w którym obserwuje się nasilenie objawów po pięciu dniach lub ich utrzymywanie się od 10 dni do 12 tygodni,
- przewlekłe zapalenie zatok (uczucie tzw. ciągłego zatkanego nosa), w którym utrzymywanie się objawów trwa dłużej niż 12 tygodni.
Leczenie zatkanego nosa
Przy leczeniu zachowawczym najważniejsze jest zwalczanie stanu zapalnego, który powoduje obrzęk śluzówki nosa i zatok oraz upłynnienie zalegającej wydzieliny48.
Na zatkany nos warto zastosować
aerozol do nosa Vicks Sinex Aloes i Eukaliptus, który łagodzi objawy niedrożności nosa do 8 godzin od podania. Mogą go stosować dzieci od 6. roku życia – jedna dawka do każdego z nozdrzy, nie częściej niż 3 razy na dobę, zaś osoby powyżej 10 lat do dwóch dawek w takiej samej częstotliwości.
Nocą ulgę w oddychaniu przyniesie
maść lecznicza na objawy przeziębienia Vicks VapoRub – lek na zatkany nos bez recepty. Używa się go przy podrażnieniach i stanach zapalnych błony śluzowej nosa – również przy uczuciu "zatkanego nosa" – w katarze z obrzękiem śluzówki nosa i uczuciem blokady przy oddychaniu. Dodatkowo działa na kaszel i podrażnienie gardła. Maść można stosować u dzieci już od 5. roku życia, wcierając ją w klatkę piersiową i plecy.
Warto pamiętać, że niewłaściwie przeprowadzone lub zbyt późno rozpoczęte leczenie chorych zatok może doprowadzić do groźnych powikłań, do m.in.: zapalenia opon mózgowych, ropnia mózgu, a także upośledzenia wzroku49 .
41Kaliner M.: Nawracające zapalenie zatok przynosowych: rozpoznanie i leczenie, Alergia Astma Immunologia, 1996; 2, str. 59-69.
42Tamże.
43Braczkowska B., Bonar R., Kopczyńska E.: Zapalenie zatok przynosowych u dzieci – problemy pielęgnacyjne, [w:] Zagrożenia zdrowotne wśród dzieci i młodzieży, Kraków 2011, str. 119-127.
44Wachnicka-Bąk A., Lipińska-Opałka A., Będzichowska A.: Zapalenie błony śluzowej nosa i zatok przynosowych – jedno z najczęstszych zakażeń górnych dróg oddechowych, Pediatria i Medycyna Rodzinna, 2014; 1, str. 25-31.
45Braczkowska B., Bonar R., Kopczyńska E.: Zapalenie zatok przynosowych u dzieci – problemy pielęgnacyjne, [w:] Zagrożenia zdrowotne wśród dzieci i młodzieży, Kraków 2011, str. 119-127.
46Kaliner M.: Nawracające zapalenie zatok przynosowych: rozpoznanie i leczenie, Alergia Astma Immunologia, 1996; 2, str. 59-69.
47Braczkowska B., Bonar R., Kopczyńska E.: Zapalenie zatok przynosowych u dzieci – problemy pielęgnacyjne, [w:] Zagrożenia zdrowotne wśród dzieci i młodzieży, Kraków 2011, str. 119-127.
48Tamże.
49Tamże.
PO/VCK/17/0065